Koerselpas.nl

hoofdpagina | even voorstellen | huisje huren | wandelreizen | vlinders | kajakvaren | stamboom | geografie | dammen | contact | mijn foto's | links

Vlinders

Vlinders zijn fascinerende dieren met een verbazingwekkende gedaanteverwisseling van ei, rups, pop tot imago; de volwassen vlinder. Bestudering van vlindersoorten vind ik interessant, omdat iedere soort weer zijn eigen specifieke kenmerken en eigenschappen heeft. Er zijn grote verschillen in levensduur, vliegafstanden, overwinteringsstrategie en natuurlijke omgevingsvoorwaarden.

Hoofdmenu Dagvlinders

Algemene Inleiding

Dagvlinders hebben mijn speciale belangstelling. Deze belangstelling heeft ertoe geleid dat ik een aantal jaren geleden begonnen ben om ze te fotograferen.

Sinds 2008 ben ik aktief om waarnemingen van vlinders door te geven via internet. Ik heb gekozen voor de website van waarneming. Het voordeel is dat je niet gebonden bent aan aan de groep (dag)vlinders en libellen, maar dat je via deze site ook waarnemingen van andere dieren en van planten kunt doorgeven. De waarnemingen van (dag)vlinders worden doorgegeven aan de Vlinderstichting en afdelingen van de KNNV, zodat de waarnemingen niet verloren gaan voor verder onderzoek.

Voor mijn waarnemingen ga je naar het volgende adres: http://waarneming.nl/user/profile/22018, voor meer informatie over vlinders naar vlinderstichting.nl of vlindernet.nl.

Dagvlinders in Lochem

Sinds 2010 woon ik in Lochem (gelderse Achterhoek) en heb ik mij toegelegd op het inventariseren van de vlinderstand in de burgerlijke gemeente Lochem. Na drie jaar van inventariseren denk ik inmiddels een redelijk goed beeld te hebben van de actuele vlinderstand in deze gemeente.

Sommige algemeen voorkomende dagvlinders, zoals het Icarusblauwtje, zijn in Lochem minder algemeen aan te treffen; het Hooibeestje is hier zelfs betrekkelijk schaars te vinden. Van het Bruin Blauwtje waren de laatste periode weinig waarnemingen bekend, maar deze vlinder heb ik inmiddels toch op ruim dertig plaatsen aangetroffen.

Van de in Nederland zeldzame Kleine IJsvogelvlinder waren binnen de gemeente Lochem slechts drie vliegplaatsen bekend. De laatste jaren zijn daar gelukkig een aantal nieuwe vlieglocaties bijgekomen; o.a. op de Gorsselse Heide, Landgoed Verwolde en Landgoed Ampsen.

Opvallend is het algemeen voorkomen van de "Voorjaarsbode" het Oranjetipje. Dertig jaar geleden was deze vlinder in Lochem veel minder algemeen en ik kan mij uit mijn jeugd niet herinneren er ooit een te hebben gezien.

Verder valt het op dat de Distelvlinder, na de grote invasie in 2009, in de daarop volgende drie jaren slechts sporadisch de lange reis vanuit noordelijk Afrika naar hier heeft gemaakt. In 2010 deed ik in Lochem slechts zeven, in 2011 maar vijf en in 2012 drie waarnemingen van deze vlindersoort.

Hoewel de Argusvlinder in 2012 in andere delen van Nederland in grotere aantallen wordt gesignaleerd, heb ikzelf deze vlinder in Lochem nog niet aan mogen treffen. De laatste mij bekende waarneming dateert van zes jaar geleden.

Wel zag ik in 2012 voor het eerst in de gemeente Lochem de Gele Luzernevlinder. Dit is een in Nederland schaarse trekvlinder, die vanuit Midden-Europa naar het noorden en westen vliegt. Twee waarnemingen waren in de buurt van Eefde, terwijl ik de derde Gele Luzernevlinder op het natuurgebied Hagenbeek in Barchem zag. Kennelijk is dit natuurgebied een goede biotoop voor deze vlindersoort, want in eerdere jaren hebben andere waarnemers deze soort hier ook gesignaleerd.

Interessant zijn ook de waarnemingen van de Eikenpage. Van deze vlindersoort zijn in de gemeente Lochem niet erg veel waarnemingen bekend. Dit kan mogelijk worden veroorzaakt door de leefwijze van de Eikenpage. De vlinder houdt zich voornamelijk op in eikenbomen, waardoor hij bij inventarisaties nog weleens over het hoofd wordt gezien. De vlinders zijn echter ook soms te vinden op Boerenwormkruid, Distel of Koninginnekruid. Goed opletten dus. Zelf ben ik intussen tot 9 waarnemingen gekomen.

Veel vlinders, maar lang niet alle soorten, hebben een grote behoefte aan nectar. De Buddleja ofwel vlinderstruik is wel de meest bekende vlinderlokker in de nederlandse tuinen. Maar ook in het veld zijn bijvoorbeeld op bloeiende braamstruwelen veel vlindersoorten aan te treffen. Op de heide zijn dat de bloeiende dop- en struikheide. Andere favoriete planten zijn: Pinksterbloem, Distel, Koninginnekruid, Boerenwormkruid en diverse Klaversoorten.

Leefwijze en bouw van een dagvlinder

De vlinders behoren tot de groep van de insecten van het dierenrijk en wel tot de onderklasse van de gevleugelden. Binnen deze onderklasse behoren zij weer tot de orde van schubvleugeligen (Lepidoptera; "vleugels met schubben").
Vlinders hebben vrijwel alle dezelfde lichaamsbouw maar kennen een grote variatie in de vorm en grootte van de vleugels. Bijna alle soorten beschikken over een roltong om zo de nectar in de bloemen te kunnen bereiken.
Op de foto een Atalanta, die zich met zijn roltong te goed doet aan het vruchtsap van de Rozenbottel.

In de regel beschikken vlinders over vier vleugels, die in de basis vliezig en doorzichtig zijn. Het vleugeloppervlak is bij de meeste vlinders bedekt met dakpansgewijs over elkaar liggende schubben. Deze schubben geven de vlinder zijn typische vleugelpatronen en -kleuren. Sommige vlinders hebben ook ongeschubde en daardoor doorzichtige vlakken tussen de aderen. Dit is hiernaast te zien aan de vleugelpunten van de Zwarte Apollovlinder.

De schubben op de vlindervleugel zijn erg kwetsbaar. Als je de vleugel van een vlinder aanraakt, blijft er een poederachtige substantie achter op je vinger. Dit zijn de schubben die als gevolg van de lichte beschadiging zijn losgelaten van de vleugel. Ook als de vlinder vliegt verdwijnen er steeds meer schubben en soms ook delen van de vleugels. Dit is goed te zien bij de Atalanta, die er nogal gehavend uitziet na de lange vliegreis vanuit Zuid-Spanje naar Nederland.

Determinatie (op naam brengen) van dagvlinders


Inleiding

Voor de determinatie van dagvlindersoorten kan plaatsvinden op basis van een aantal kenmerken.
Sommige liggen erg voor de hand zoals:

Andere, minder voor de hand liggende, kenmerken, die van belang zijn bij de determinatie zijn bijvoorbeeld: